رھشون پرچہ دْروگ بند اَنت : میاں اُوستمانی راجکاری ءَ دْروگ ءِ راستی | اسلام اعظم

 

کتاب :  رھشون پرچہ دْروگ بند اَنت : میاں اُوستمانی راجکاری  ءَ دْروگ  ءِ راستی 

نبشتہ کار : جون جے میئرشیمر 

چمشانک : اسلام اعظم 

 

میاں اوستمانی راجکاری  ءِ توکہ رھشون بلائیں اَرزشت ئے دار اَنت ۔ اے رھشون اَنت ملکانی میان  ءَ  جنگ ، سھل  ءُ تران ، سلاہ  ءِ  کار  ءَ  کن اَنت ۔ میاں اوستمانی  راجکاری  ءِ بزانت کہ دگنیا  ءِ ڈیھانی نیام  ءَ  ڈیھ وت ما وت  ءَ چے رنگ  ءَ سیادی دار اَنت  ءُ چے رنگ  ءَ تاگت اِستانانی رویا  ءَ مٹ کنت ۔ میاں اوستمانی راجکاری انارکک (Anarchic) اِنت بزاں اِستانانی برز  ءَ ھچ رنگیں تاگتے نیست کہ ایشاں جست  ءُ پرس بہ کنت  ءُ اِستان اولی کارست اَنت میان اوستمانی سیادی  ءِ نیام  ءَ  ۔ اگاں ما بچاریں اِستان وتی لوٹانی پیلو کنگ  ءِ واستہ وڑ وڑیں پندل ساز اَنت داں کہ آ وتی کاراں کش اِت بہ کن اَنت۔ ھمے لوٹانی پیلو کنگ  ءِ نیام  ءَ تاگت  ءِ بلائیں ارزشت ئے کہ اِستان دوئمی اِستان  ءَ تاگت  ءِ  زور  ءَ مجبور کن اَنت داں کہ آ ھمیشانی ڈول کار بہ کن اَنت ۔ لوٹانی گرگ  ءِ واستہ اِستان دْروگ ھم کارمرز کن ھمے ھساب  ءَ دْروک ھم بلائیں اَرزشتے داریت ۔  

” رھشون پرچہ دْروگ بند اَنت : میان اوستمانی راجکاری  ءَ دروگ  ءِ راستی “  (Why Leaders lie : The Truth about lying in international politics ) جون جوزف میئرشیمر  ءِ نبشتہ کرتگیں کتابے کہ 2011  ءَ چاپ  ءُ شنگ بیت ۔ اِستان دْروگ چیا بند اَنت اے ھبر  ءَ دیم  ءَ گیشیناں بلے ھمے دْروگاں میاں اوستمانی تک  ءَ بستار گرگ  ءِ پشت  ءَ پروپیگنڈہ  ءُ بیانیہ  ءِ بلائیں سان اَنت پرچہ ایش دروگ  ءِ دروشم  ءَ مٹ کنگ اَنت  ءُ راستیں ساہ بکشنت ۔ جون جوزف میئرشیمر وتی کتاب  ءِ تہ  ءَ  پنچ رنگ  ءِ دْروگ ماں میاں اوستمانی رجکاری  ءِ میان  ءَ گیشین ایت ۔ بندات  ءَ نبشتہ کار دروگ  ءِ دو رھبند گیشن ایت ۔ یکے Selfish lies  ءُ  دوئمی Strategic lies  اولی Selfish Lies   ءِ مراد ایش اِنت کہ رھشون وتی نپ  ءُ سیت  ءِ ھاترا دْروگ بند اَنت ۔ دوئمی کہ اِسٹریٹجک دروگ اِنت ایشی  ءِ بزانت ایں کہ ھما دْروگ کہ رھشون آئی  ءَ اَڑ دینت پہ اِستان  ءِ نپانی واستہ پہ درور 2003  ءَ جورج بُش  ءِ عراق  ءِ سرا جنگ دیگ کہ اے امریکہ  ءِ نپ   ءُ لوٹ بوتگ کہ عراق سرا جنگ بہ کنت ۔ بگپت  ءِ نبشتہ کار کہ برے برے ھمے اِسٹریٹجک دروگ بنت کہ نوبل دروگ ( Nobel lies ) جوڑ بنت  ءُ برے بلائیں بلنڈر ( Blunder ) جوڑ بنت ۔  

ھمے پنچیں دروگانی بھر چو اے وڑا اَنت. 

 

: انٹراِسٹیٹ دروگ (Interstate Lies) :1 

 

 انٹراِسٹیٹ دروگ بزاں ھما اِنت کہ یک اِستانے  ءِ رھشون گوں دوئمی اِستانے  ءِ رھشون  یاکہ دوئمی اِستانانی مھلوک  ءَ بندیت ۔ پہ درور دوئمی مزنیں جنگ  ءَ پد کہ دگنیا  ءِ تھا دو تاگت ( امریکہ  ءُ  سویت یونیں ) بنت اے نیام سردیں جنگ جنزیت  1947  ءَ بگر داں 1989  ءَ گڑا ھمے سردیں جنگ  ءِ میان امریکہ  ءَ سویت  ءُ دگنیا  ءِ ھمے سرپد کن  ءِ جھد کنت کہ ما سویت سرا نیوکلئر سلاہ جن اَنت  ءُ یورپ  ءِ پھازگ  ءِ ھاترا اگاں سویت روچ درتکی یورپ  ءِ سرا جنگ بہ دنت ۔ بلے اے ھبر زانگ نہ بوتگ کہ امریکہ نیوکلئر سلاہ کارمرز کنت ؟ بلے ھمے نیام انری کسنجر ھم گشیت کہ ما نیوکلئر سلاہ کامرز کن اَنت یورپ  ءِ پھازگ  ءِ واستہ ۔ اے ھبر  ءِ شنگ کنگ  ءِ مراد ھمے بوتگ کہ سویت  ءَ را ترسینگ بہ بیت کہ آ اولسرا جنگ مہ دنت ۔ رندا انری کسنجر  ءُ روبرٹ مکمارا دوئیں گش اَنت ما کدی ھم نیوکلئر سلاہ کامرز نہ کنیں  ءُ  اے ھبر یک دروگے بوتگ سویت  ءِ دارگ  ءِ واستہ ۔  

 

: فئر۔ مونگرنگ ( Fear-Mongering ) :2 

 

 فئر مونگرنگ ھما اِنت کہ یک رھشونے وتی جندے مھلوک  ءِ دیم  ءَ دروگ بندیت ۔ ایشی  ءِ درور جورج بُش  ءِ ھبر اَنت کہ وتی مھلوک  ءِ دیم کنت اِش کہ الّمی انت کہ صدام حیسن عراق  ءِ رھشونی  ءَ چہ دور کنگ بہ بیت ۔ 9/11  ءَ رند جورج بُش ھمے رھبند  ءَ زور ایت کہ اوگانستا  ءَ ابید ھم عراق  ءِ سرا ھم جنگ دیگ بہ بیت کہ صدام حسین  ءِ نزدیکی گوں اُسامہ بن لادن  ءَ اَست اِنت یا صدام حسین  ءِ دست ماں 9/11  ءَ مان اِنت ۔ پرچہ کہ امریکہ  ءِ جندے مھلوک عراق  ءِ جنگ دیگ  ءِ سرا رازی نہ بیت گڑا جورج بُش ھمے گشیت کہ اے اژدری اِنت کہ چہ تاگت  ءَ دور کنگ بہ بیت ۔ ھمے رنگ ویتنام  ءِ جنگ نیام  ءَ لنڈن جونسن گلف آف ٹونکن ریزولوشن ( Gulf of Tonkin Resolution)   چہ کانگرس  ءَ ریزولوشن گرگ  ءِ واستہ 1964 کہ ویتنام  ءَ امریکی سلاہ بند ھمودا جنگ بنت کہ جنگ  ءَ ھوار بہ بیت ۔  

 

: اِسٹریٹجک کور اَپ (Strategic Cover Up) :3  

 

ایشی  ءِ بزانت ایش اِنت کہ یک رھشونے یک اَنچیں رھبندے یا جوڑشتے ٹاھین ایت بلے ایشی  ءَ لس مھلوک  ءِ دیم  ءَ یا دنیا  ءِ دیم  ءَ چیر دیگ  ءِ جھد  ءَ کنت ۔ پہ درور 1962  ءَ وھدی کیوبن میزائل کرائسس ( Cuban Missile Crisis)  ءِ گڈسرا  گڑا امریکہ  ءِ مزن وزیر جون کینڈی سویت یونین  ءِ سر وزیر کنیتا کروشیف  ءِ گوما راہ بندے ٹاھین ایت کہ تو وتی میزائلاں چہ کیوبا  ءَ در کن ۔ گڑا سویت ھمے ھبر  ءَ کنت کہ توئے امریکہ وتی Jupiter Missiles آں چہ ترکی  ءَ در کن چیاکہ ترکی سویت  یونین  ءِ بارڈر  ءِ کرّا اِنت بلے جون ایف کینڈی ھمے ھبر  ءَ وتی مھلوک  ، یورپ  ءُ اے دیگہ دنیا  ءِ دیم چیر دنت ۔  

 

: نشنلسٹ میتھ میکنک ( Nationalist Myth Making ) :4 

 

 اے یک اَنچیں رھبندے کہ ھمک راج ایشی  ءِ کامرز کنگ ھر وھد  ءَ ساجو اِنت ۔ ھر راج ایشی  ءَ کامرز کنت وتارا مزن لیکگ  ءِ واستہ ۔ نیشنلزم یک اَنچیں چیزے ھر راج چریشی  ءَ سان منند اِنت ۔ جون جوزف میئرشیمر گش ایت کہ رھشون راج دوستی  ءَ پہ دروگ بندگ  ءَ کارمرز کن اَنت ۔ ھمے رھشون وتی مھلوک  ءِ یا دگنیا  ءِ دیم  ءَ وتارا زوراور پیشدار اَنت  ، دیگہ راجاں نزور پیشد دار اَنت  ءُ  ھمے وتارا مزن لیکگ  ءِ میتھ جوڑ کن اَنت ۔ ایشی  ءِ درور باز دست کپ ایت یک راجے وتارا چہ دوئمی راج  ءَ زوراور لیکیت ۔ ا ءُ نچوش کہ پنجاپ  ءِ وانگی کتابانی تہ  ءَ بلوچ  ءَ را ھمے رنگ  ءَ پیشدارک کہ جاھل اَنت ، دز  ءُ ڈنگ اَنت ، دیگہ باریں چے چے ۔ ھمے رنگ  ءَ  کلونیئل دور  ءِ  تہ یورپی تاگتاں وتارا Civilized پیش داشتگ  ءُ  اے دیگہ اِیردستیں راجاناں Uncivilized .  

 

: لبرل دروگ ( Liberal Lies ) :5 

 

 اگاں ما بچاریں میاں اوستمانی تک  ءَ دنیا  ءَ  جنگ  ءِ  یا اے دگہ پڑانی وڑ وڑیں دود  ءُ راہ بند اَڑ داتگ ۔ اَنچوش کہ چے ھساب  ءَ جنگ دیگ ، جنگ  ءَ چوں جیڑگ  ءُ  چوں جنگ دیگ ۔ ھمے دودانی ٹاھینگ  ءَ ابید ھم اِستان ایشان لپاشنت  ءُ ایتنِک کلینزنگ  (Ethnic leasing )  ءِ نیمگ  ءَ رونت بلے ھمے اِستان وڑ وڑیں پندل دیم  ءَ کارنت وتی رکّینگ  ءِ واستہ ۔ اَنچو ھمے چیز  ءَ دیم  ءَ بر اَنت کہ دنیا  ءَ را سما نہ بیت کہ راستی چی اِنت ۔ایشی  ءِ  درور بومبر حیرس ( Bomber Harris)  اِنت کہ 1942  ءَ دوئمی دنیائی جنگ  ءَ  بریٹش امپائر جرمن مردماں بمب جنت چریشی  ءَ سک باز جرمن کشگ بیت ھرچی کہ بریٹش  ءِ دست  ءَ بیت کُشگ  ءَ کنت بلے پدا ھم بریٹش ھمے کارڈ  ءَ کامرز کنت کہ ما ملیٹری  ءُ اکانمک زونز جتگ اَنت اے بلائیں دروگے بیت کہ بریٹن  ءِ رھشونے دیم  ءَ کاریت  ءُ دنیا  ءَ را ھمے گش ایت کہ ما جرمن مردم نہ کشتگ اَنت اے لبرل دروگ  ءِ تہ  ءَ کیت کہ تو جنگ تومیں راہ بنداں ھٹگوز کن  ءِ  بلے دنیا  ءَ را دگہ چیز پیش دار  ءِ  ۔ 

 

جون جوزف میئرشیمر  ءِ رد  ءَ  میان اُوستمانی راجکاری  ءِ تہ  ءَ  رھشون پمیشکہ دْروگ بند اَنت پرچہ کہ میان اوستمانی رھشون یا اِستان یکے دوئمی  ءِ سرا بروسہ نہ کن اَنت پمیشکہ اِستان ویریفکیشن (Verification)  ءِ نیمگ  ءَ رونت ۔ ھمے رنگ  ءَ عراق  ءِ توکہ Weapon Of Mass Destruction  نہ بیت بلے جورج بُش ھمے دْروگ  ءَ پروپیگیٹ کنت کہ صدام  ءِ کرّا WMD اَست  ءُ عراق  ءِ سرا جنگ بندات کنت رندا کہ سی آئی اے  ءِ جندے رپورٹ کیت ھودا ھم ھمے زانگ بیت کہ صدام  ءِ کرّا WMD نہ بوتگ ۔ ایشی  ءِ مستریں سوب ھمیش اِنت کہ اِستان وت ما وت  ءَ بروسہ نہ کن اَنت ۔  

اگاں ما اِستانی بزاں ڈومیسٹک راجکاری  ءَ بچاریں گڑا مردمانی نیام  ءَ بروسہ اَست وتی رھشونانی  سرا پرچہ کہ رھشون یکے راج  ءَ سیادی دار اَنت ، پہ راج  ءِ شرّی  ءِ واستہ کار کن اَنت پمیشکہ اِستانی تک  ءَ رھشون گیشتر دْروگ بند اَنت چہ میان اوستمانی تک  ءَ چیاکہ ھودا رھشونانی نیام  ءُ اِستانانی نیام بروسہ  ءِ جند نیست ۔  

دیمتر  ءَ نبشتہ کار دیگہ دو چیز دیم  ءَ ￴کاریت 

Concealment 

Spinning 

 Concealment : 

ھمیش اِنت کہ رھشون بنکّی راستی  ءَ دیم  ءَ نیارنت اَنچوش کہ اُسامہ بن لادن  ءُ صدام حیسن  ءِ نیام نزیکی نہ بوتگ بلے بُش گیشت کہ اے  یکے دوئمی  ءِ نزیکیں مردم اَنت ۔ Concealment  ءِ  تہ  ءَ اے راستی  ءِ جند چیر دیگ بیت  ءُ دْروگ  ءِ توکہ نہ ائیت. 

 Spinning : 

اِسپیننگ  ءِ ￵بزانت اِنت کہ رھشون درستیاں یکجا کنت  ءُ چیزاں وتی وڑیں رنگے  ءَ پیش اِش داریت ۔ اے میانجی  ءَ ردیں چیز  ءُ نگیٹیو چیز چیر دیگ بنت  ءُ وتی تب  ءِ پالیسی یا بیانیہ دیم  ءَ آرگ بیت ۔ 

ھمے کتاب  ءِ تہ  ءَ نبشہ کار درشان کنت کہ میان اوستمانی راجکاری  ءِ نیام  ءَ  ھما اِستان کہ گوں وتی مھلوک  ءَ یا میاں اوستمانی تک  ءَ  فیئر مونگرنگ  ءِ راہ بند  ءَ کامرز کن اَنت آ گیشتر ڈیموکریسی اَنت ۔ پرچہ کہ ایشانی لوٹ اِنت کہ ما دنیا  ءِ سرا واجھی بہ کنیں ۔ 

اے کتاب میان اوستمانی سیادی  ءِ تہ  ءَ  رھشونانی تب  ءِ سرپد بوھگ  ءِ ھاترا جوانیں سرپدی دنت ۔ جون جے میئرشیمر  ءِ اے دیگہ کتاب میان اوستمانی سیادی  ءَ  سرپد بوھگ  ءِ ￵ھاترا جوانی  ءَ ￴کمک کن اَنت ۔