آشوبانی نیام ءَ زانتکارانی چے کرد اِنت؟ | لبزانکی کمیٹی، بی۔ایس۔سی پنجاب

 

آشوبانی نیام ءَ زانتکارانی چے کرد اِنت؟

نبشتہ کار: ریگس ڈیبرے

رجانک: لبزانکی کمیٹی، بی۔ایس۔سی پنجاب

پجار:

ریگس ڈیبرے فرانس ءِ جاہ منندے کہ کیوبا ءِ نیام ءَ آشوب ءَ پد آ لاطینی امریکہ ءِ نیام ءَ جنزوکیں سلاہ بندیں جہدانی پہمگ ءِ ھاترا ھمود ءَ  رؤت۔ گوں گوریلھاں وھد گوازینیت ءُ لاطینی امریکہ ءِ نیام ءَ گوریلا جنگ ءِ  تہ ءُ توکی ھورتیانی  گیشینگ ءِ ھاترا بازیں کتاب ءُ نبشتانک نویسیت۔ کہ آوانی نیام ءَ Revolution in the Revolution, Castroism:the Long March in Latin America, Problems of Revolutionary Strategy in Latin America چہ درستاں گیش نامدار اَنت۔ ڈیبرے گوں کیوبا ءِ نوکیں آشوبی ھکومت ءَ باز نزیک بیت ءُ بولیویا ءِ نیام ءَ جنگ ءِ زمانگاں چی گویرا ءِ کمک ءُ انٹریو کنگا ھمودا رؤت۔ چہ چی گویرا ءِ مرگ  ءَ کمو پیش ڈیبرے چہ کیمپ ءَ پہ درملک ءِ رؤگ ءَ در کئیت بلے آ گِرگ بیت ءُ بولیویا ءِ ھکومت آئی ءَ را سی سال  ءِ  زندانی  ءِ سزا دنت۔ اے دوئیں کسانیں نبشتانک 1966 ءَ پہ لاطینی امریکی میگزین یے ءَ " آشوبانی نیام ءَ زانتکارانی چے کرد اِنت؟" ءِ جواب ءَ نبشتہ کنگ بوتگ اَنت۔

اے سوال ءِ چوناھا جوڈشت ھمے رنگا اِنت کہ انسان ءَ را کمیں مان گشینیت۔ اے سوال ءِ جواب ءَ ھمک مردم دات نکنت، زانتکار ءُ کواسانی جاہ ءَ باھدیں اِشی ءِ پسو ءَ دہکان کارے یا بزگرے بدنت۔ ھمے مارا گُشت کن اَنت، کہ اے جہد ءِ نیام ءَ اِشاں کواس ءُ زانتکار پکار اَنت یا ناں۔ کواس وت وتی قاضی ءُ کہدہ مہ بنت۔ اگاں ابیدے سلاہ بندیں جہد ءِ بہر بوھگ ءُ کوہ ءُ کوچگانی گرانیں جاورانی نیام ءَ زندگی کنگ ءَ، کسے اے بارو ءَ گپ بکنت گڈاں بزاں کہ ھشکیں پوتاری یے۔ بلے جیڑہ ادا اِنت  کہ دہکان ءُ بزگرانی کرا چہ ھبر کنگ ءِ ھک پچ گرگ بوتگ۔ یکے وَ کس آواں ھبر ءَ نئیلیت ءُ دؤمی بوت کنت  کہ آوانی کرا پہ گُشگ ءَ ھچ چیز  مہ بیت۔ اے زلم ءُ لُٹ ءُ پل ءَ باز براں آ وتی چماں گوں گندیت، بلے مارت اِش نہ کنت۔ ءُ ھمے نہ مارگ آئی ءَ چہ آجوئی ءِ لوٹ ءَ زبہر کنت۔ اے ھبر ءِ نیام ءَ ھچ شک نیست کہ لس مھلوک ءَ سنچ زانت ءُ سما  دئیگ ءِ بُنکی ذمہ واری کواس ءُ زانتکارانی اِنت۔ نامداریں بیبوف، وکیل روبسفائر، نبشتہ کاریں ڈانٹون، کاروبار کنوکیں اینگلز ءُ ماسٹر مارکس ھمے ربیت ءِ چیزے یورپی درور اَنت۔

چوں مردم تشدد ءِ دوئیں قسم، بزاں موثر ءُ غیر موثر یں تشدد ءِ نیام ءَ تپاوت کنت، ھما کہ گوستانکی بُور ءُ بر ءِ چیدگ اِنت ءُ ھما کہ گوستانکی  نوکیں مٹیانی ودی کنگ ءِ ھاترا کمک کنت۔ ھما تشدد کہ نوکیں گوستانکی  پیدائش ءِ نیام ءَ کمک کنت، آئی ءَ را لیکہ ءِ پکار اِنت ءُ لیکہ ءِ سازگ زانتکارانی کار اِنت، انچیں زانتکار کہ آ مردماں چہ گیش کتابانی بارو ءَ سرپد اَنت ءُ آواں پہ وانگ ءُ نبشتہ ءَ مدامی وھد ءُ تھنائی پکار اِنت۔ بوت کنت کہ اے ھمک دپی ھبرے بلے سما بیت کہ ما مدامی چریشی ءَ  چہ شمشکار بوتگ ایں۔ وھدے لینن ءَ اے راستی مئے دیم ءَ  شہمات کُرت گڑا  ٹوھیں جیڑہ یے ودی بوت۔ کئی نیام ءَ؟ پوریاگرانی نیام ءَ، ٹریڈ یونین والاہانی یا لس مھلوک ءِ ؟ لینن ازم ءِ پیش نیاد، پوریاگرانی زرمبشت ءِ نیام ءَ وتسری(Spontaneity) ءِ گُٹگیر کنگ اَت۔ پوریا گرانی زرمبشت ءِ نیام ءَ مارکسزم دری پیداوار یے۔ سئے سد سالانی جلسہ، جلوس ءُ زہرشانیاں "داس کیپیٹل" رنگیں پیامبری کلام ءِ ودی کُرت نہ کت۔ پہ آجوئی ءُ آشوب ءَ ھما جتا جتائیں تچکیں راہاں چہ گیش کس ردِآشوبی یا لینن ازم ءِ چپ بوت نہ کنت کہ اے گوستانی  سپر گوں ساپیں نیت ءُ پھتہ ئیں ارادھاں مارا آشوب ءِ منزل ءَ سر کنت۔ سیاست تھنا روزی (معاشیات) ءِ لِٹک نہ اِنت ءُ نئیکہ پارٹی ٹریڈ یونین یے، پہ آشوب ءَ ھچ سادہ ءُ لسھیں راہ نیست۔ پہ اے دابیں گوستانکی  مٹی ءِ ھاترا، جُھلیں پگر ءُ سنچ یے لوٹیت۔ آشوبی زانتکار پرے گوستانکی  سپر ءَ لیکہ ءُ دیدانکے (تھیوری یے)سازیت دانکہ آشوبی جھدکارے ءِ بستار ءَ  اِشی ءَ  داں منزلے ءَ سر بکنت۔ اے انچیں اصول اَنت کہ ترا پیسرا چہ گیشینگی اَنت۔

اصولانی وتی یک راہ ءُ راہبندے، باز وھداں مارا سما بیت کہ اے چہ ما گوست ءِ ھبر اَنت بلے پدا اے گوستانکی لوٹانی  رنگ ءَ  مئے دیم ءَ  کپ اَنت، دانکہ وھد زوال مہ بیت ءُ انسانی زندگی رکینگ بہ بنت، ما ھمیشانی زورگ ءَ  پدا لاچار بہ ایں۔کیوبن آشوب ءِ بنداتی سالاں ما چرے بُنکی اصول کہ "بئیدے آشوبی لیکہ ءَ آشوب بوت  نہ کنت" ءَ شمشکار بوتگ اَت ایں، بلے مروچی لاطینی امریکہ ءِ کوہ ءُ جنگلاں کہ سرمچار مڑگ ءُ ساہ دئیگ ءَ  اَنت، اے اصول چو راستی ءَ مِک اِنت۔ چو نہ اِنت کہ اے جنگولانی دیمونی  زوال اَنت یا اِشانی مَرگ بزانت  دارگ ءَ  نہ اِنت۔ گواٹیمالا، وینزویلا، کولمبیا، پیرو ءُ باندا روچ برازیل ءُ ایندگہ جاھاں نہ تھنا جہد جنزگ ءَ  اِنت بلے روچ پہ روچ گران تر بواں  اِنت۔ البت، جنگ دئیگ جتائیں ھبرے ءُ جنگ ءَ سر سوب بؤگ جتا اِنت۔ مروچی لاطینی امریکہ ءَ سامراج ءِ ھلاپ ءَ اے جنگ ءَ سرسوب بؤگ ءِ ھاترا ٹوھیں  دیدانکیُ(تھیوریٹیکل) مھنت ءِ پکار اِنت ءُ انچیں رنگے ءَ کہ دژمن ءِ ھاٹیگ، توکل ءُ آسراتیانی دیم ءَ  داشت کُرت بکنت۔ دگہ چے سبب بیت کنت کہ چی گویرا وتی سرجمیں تجربگ ءُ زانت ءِ وسیلہ ءَ نہ تھنا مھکمیں جنگی طرزکارے جوڈ کنت، بلکیں فوکو تھیوری ءَ عملی دروشم ءَ دیم ءَ  برگ ءِ کوشست کنت، ءُ دومی سامراج ءُ دنیا  ءِ  منڈیانی  ترز کاراں گیشینگ ءِ ھاترا روزیگی لیکھے دیم ءَ  کاریت۔ کیوبا ءِ نیام ءَ آشوبی وتسری ءِ سوبمندی، مروچی ھما وتسری ءِ مرگ جوڈ بوتگ۔ مروچی آشوبیاں چہ گوست ءَ گیش سنچ ءُ سما پکار اِنت۔ مروچی ئیں ھالت چہ آشوبیاں ھمے لوٹ ءَ کن اَنت، کہ آ شِھمیں تجزیہ ءُ تحقیق ءَ چہ زبھریں جذباتی  اوگامانی  زبان ءَ یلو بکن اَنت دانکہ جُھلیں پھم ءُ زانت ءَ چکاریں زبانے  ودی بہ بیت، ھما زبان کہ دژمن ءِ نزوری ءُ آئی ءِ تاگت ءَ مئے دیم ءَ آشکار بہ کنت، ءُ مارا ھمک ھک است کہ ما چہ آشوبی زانتکاراں، ھمے زبان ءِ لوٹ ءَ بکنیں۔

پشتکپتگیں جرت اِنت، جہد ءُ جُنز ءِ آجو کنگ ھم زانتکارانی ذمہ اِنت۔ فیڈل، لویس پوینتے، ءُ ڈگلس برائیو ءَ ھوار بازیں انچیں میانی تبک (مڈل کلاس) ءِ مردماں اے جھدانی نیام ءَ ھما ملکاں وتی کرد پیلو کنگی اِنت کہ اودا چُشیں مھکییں پرولتاریہ یا آوانی شہمیں ادارہ یے نیست۔ اے ھبر ھژدری اِنت کہ اے گوں پوریا گر ءُ دہکاناں  آوانی درد ءُ رنجانی نیام ءَ ھور بؤاں ءَ نہ تھنا آوانی   توار  جوڈ بہ بنت بلکیں پہ اوشتگ ءُ مڑگ ءَ آواں جوزہ ءُ توپک بدئینت۔ کاسٹروازم چہ زانتکار ءُ کواساں باز لوٹیت، ءُ ھاس گوں مھلوک ءَ ھوار کپگ ءِ ھاترا آشوبی عاجزی۔

گڈاں ازمگر ( آرٹسٹ )چے بکنت؟ نبشتہ کار چے بکنت؟ من ایماندار باں۔ انسان ءَگون آمید (انصاف) کنگ ءِ ھاترا، ترا آ عظیم تریں وھدانی نیام ءَ آواز دئیگی اِنت۔ ءُ پہ منزل ءَ گام جنگ ءَ آئی ءِ ھمراہ داری کنگی اِنت۔ اگاں یورپ ءِ نیام ءَ اِزم بنی آدم ءِ اندری جوزھانی شوھاز ءَ سربتگ اِنت  ءُ آدینکانی نہ گیشتگیں گوازی ءَ وتارا مشکول ئے  کُرتگ۔ بلے لاطینی امریکہ ءَ مارا آجوئی ءِ جہدانی زیبائی  ءِ  درشان ءِ پکار اِنت کہ اے ربیدگی دیم بند  ءَ چہ مئے پوست ءَ بہ سندیت دانکہ آشوبی چست ءُ ایرانی برھنگ ءُ راستیں چیھانٹ مئے گوشاں بہ کپیت ءُ مارا وتی پدجنگ ءَ کمک بہ کنت۔ اگاں لاطینی امریکہ ءِ اِزمکار یورپ ءِ کتابانی میان ءَ پہ وت ءَ راہ ءُ درے شوھازگ ءُ یورپ ءَ رؤکیں جہازانی ریکی ءَ یلو مکن اَنت گڈاں ما چہ سکیں پُرارزشتیں ءُ دائمی ازم یے ءَ چہ زبہر بہ ایں ۔ پہ ھما وانوکانی ھاترا کہ اے لبزانک بہہ اُودا نہ رس اَنت ءُ باندات ءِ ھما ٹوھیں ازمکارانی ھاترا تاوان  اِنت کہ اے گپچلانی سوب ءَ پیداک نہ بنت۔ پہ منزل ءَ جنزوکیں آشوب گڑاں وتی نیمگ ءَ  دری ازمکار ءُ پیامبر کشان کنت چوشکہ اسپین ءَ ہیمنگوے، دس پاسوس ءُ مالروکس ءِ درور دست کپیت۔

مالروکس جاھے درائینیت، "کہ زانتکار آ نہ اَنت، کہ مدامی کتابانی نیام ءَ وت ءَ را گار اِش کُتگ بلے انچیں بنی آدم اَنت  کہ وتی زند ءَ لیکہ یے پدگیری ءَ ببا دیئنت۔" یک زانتکارے ءِ شری اے ھبر ءِ نیام ءَ نہ اِنت کہ آ چے جیڑ ایت، بلکیں آئی ءِ جیڑگ ءُ کُرتنانی نیام ءِ سیادی آئی ءَشَریاں  گیشین اِیت۔ اے براعظم ءِ نیام ءَ اگاں تو آشوب ءِ بارو ءَ جیڑگ ءَ  نہ ئے  گڑاں تو سکیں بے نادانیں  مردمے ئے  یا سکیں مناپکے ئے ۔ ءُ ھمے سپر ءِ نیام ءَ وھدے کئیت کہ اُد ءَ تھنا جیڑگ  بس نہ اِنت، پدا ترا ھمے جیڑگ عملی دروشمے دئیگ ءِ ھاترا آشوبی جہد ءُ اے جہد ءِ کسان مزنیں چست ءُ ایرانی پہمگ ءُ ٹپاسگ ءِ زلورت کپیت۔ من وتی پیسرا گیشنتگ ایں گپے، دوبر کاراں کہ امریکہ ءِ نیام ءَ ودی بوتگیں فیڈل ءُ گویرا رنگیں مردم مئے کرا زانتکارانی مستریں چیدگ ءُ اکس  اَنت، اگاں مارا زانتکار ءُ کواسانی کرد سرپد بوھگی اِنت گڈاں اِشانی زند ءَ دیم ءَ  ایر بکن ایں ۔

 

کواس ءُ زانتکارےءَ را  آ کجام آزمانی  ٹیکی  گون اِنت کہ آ  وتارا پہ آشوب ءَ تگ ءُ تاچ کنوکیں لس ورنا ءُ بزگر اں چہ گستا کنت ءُ چاریت؟ پہ کواس ءُ زانتکار ءَ نہ کٹوکیں ھتم؟ ءُ پہ سلاہ بندیں جنگجو ءَ پند ءُ ھید؟ اے بہر ءُ بانگ کہ چہ بُن ءَ سرمایہ دارانہ ذہنیت ءِ سوگات اِنت، ءُ دہکان ءُ زمیندار یا بزگر ءُ کلرک ءِ نیام ءَ بندوکیں سیادی ءِ اکسکاری  اِنت، آشوبیانی مجگ ءَ جاگہ نہ کنت۔ مردمانی یکجاہ ءُ آرگنائز کنگ ءُ آوانی نیام ءَ سیاسی دود ءُ ربیدگےودی کنگ پارٹی ءِ ذمہ اِنت ءُ پارٹی کہ مارکسٹ-لیننسٹ وینگارڈ اِنت، ءِ آرگنائز کنگ جھلیں زانت ءُ پھمے  لوٹیت، پمے ھاترا دوئیں پجی ءَ بہ جنزاَنت۔ اِشاں چہ یکے دومی ءَ جتا کنگ، انچیں چاگردے ودی کنت کہ اُود ءَ  میوزیم ھورک اَنت ءُ جیل چہ آشوبی ءُ کمیونسٹاں پُر اَنت، گڈاں زانتکاری بزانت نہ داریت۔ آیا یک راست ءُ پلگاریں دود ءُ ربیدگے اے ھالتانی نیام ءَ وجود داشت کنت وھدے ملٹری ءُ پاشزم تاگت  ءِ نیام ءَ اَنت؟ داس کیپیٹل ءِ نبشتہ کنگ ءَ مارکس ءَ را چہ سیاسی کار ءُ پروگراماں نہ داشت، چوشکہ اولی انٹرنیشنل ءِ آرگنائز کنگ۔ چہ عمل ءَ وتارا گستا دارگ سیاسی زبان ءِ نیام ءَ بورژوازی زانتکاری گُشگ بیت، اخلاقی زبان ءَ بے ایمانی ءُ گڈی تجزیہ ءَ غداری (treason) ءِ نام ءَ زانگ بیت۔

زانتکار ءُ پارٹی ءِ سیادی ءِ درانگازگ ءِ ھاترا من تھنا فلسفہ ءُ منطق ءِ کمک  ءَ نہ زوراں بلکیں گوستانک  ءَ چہ دربرگ  ءِ کوشست ءَ کناں۔ یورپ ءِ نیام ءَ  دومی جھانی جنگ  ءَ پد لھتیں سیاسی نپ ءُ سیتانی  سوب ءَ زانتکار، کواس ءُ نبشتکاراں مارکسٹ۔لیننسٹ تھیوری یک کُرت ءُ پہ دود ءُ ربیدگ ءِ دیمرؤئی ءَ جُنزے  بنا کُت کہ آئی ءِ سوب ءَ مارکسزم ءُ لینن ازم نہ تھنا روچ پہ روچ چہ یورپی چاگرد ءَ گستا بوان بوت اَنت  بلکیں سرجمیں اوشت یے آماچ بوت اَنت۔ اے  لبزانکی جنز  نہ تھنا فیڈل کاسترو بلکیں فرانس ءِ کمیونسٹ پارٹی ءَ ھم جھل جتگ اَت۔ لوئس التوسر کہ یک سرجمیں زانتکارے آئی ءَ  پہ لینن ازم ءُ مارکسزم ءِ دیمروئی ءَ وتی سائنسی بود گوں ابرمی سوگاتاں یکجاہ کُرتگ اَنت ءُ ٹوھیں لبزانکے  ءِ ودی کُرتگ۔ ءُ ھمائی ءِ کرا چہ من چیزانی چارگ ءُ پہمگ در برتگ کہ وتی زندگی ءِ بیست سال ءَ فرانسیسی کمینوسٹ پارٹی ءِ نیام ءَ جنگجویے بستار ءَ کار  ئے اوں  کتگ۔

 

من چیزے گیشینگ لوٹاں کہ جنگ کنگ ءِ تھنا یک راھے نہ اِنت۔ یک سرمایہ دارانہ ملک یے نیام ءَ جنگجو یے بوھگ ءِ ھاترا راہ ءُ درانی سرا پنتاک بھر کنگ، پارٹی ءِ ھاترا زر ءُ مال یکجاہ کنگ ءُ چہ کُلاں گیش وتارا پہ سلاہ بندیں جد ءُ جہد ءَ ساڈی کنگ ھوار اَنت۔ بلے یک جنگجو یے بئیگ ءِ ھاترا ترا وتی دژمن ءِ گوما لیکہی جنگے ھم کنگی اِنت  کہ یک زانتکارے وتی نبشتانکانی، کسہ کارے وتی کسہانی وسیلہ ءَ، شائر ءُ ازمکار یے وتی ازم ءِ اندرا سرمایہ داراں  چاگرد ءِ دیم ءَ  برھنگ کُت کنت۔ اے جتاجتائیں راہ ءُ درانی پجی ءَ کارمرز کنگ ھژدری اِنت۔ اگاں اے پجی ءَ ھمگام بؤگ ءَ  نہ اَنت گڑاں جاھے نہ جاھے ءَ اِشاں ڈُک ورگی اِنت ءُ آ جاہ آشوب اِنت، یکیں وھد ءَ کُلیں سنگرانی  سرا آشوب اے ھبر تھنا ھیال یے نہ اِنت بلکیں عملی دروشم ءَ پارٹی ءِ ذمہ واری اِنت کہ چاگرد ءِ ھمک تک ءُ پہنات ءَ پہ آشوب ءَ نہ تھنا کارمرز بکنت بلکیں چہ ھمیشاں مھکمیں آشوبی وسیلہ ءُ سنگر  جوڈ بکنت۔ ھمے بنکی ھیال لینن ءِ پارٹی لیکہ ءِ ارواہ اِنت۔

گڈسرا، کیوبا ءِ آشوب مارا چے سوج دنت؟ ایندگہ چیزانی نیام ءَ درستاں چہ ارزشت دار تریں ھبر ایش اِنت کہ پہ نوکیں بنی آدم ءِ جوڈشت ءَ کس چہ دومی ءَ گھتر نہ اِنت۔ بزگری ءِ ھواری ءَ کیوبن پوریاگر ءَ وانگ ءِ ھم موہ رستگ ءُ وانگ ءِ ھواری ءَ کیوبن زانتکار ءَ را بزگری ءِ موہ داتگ۔ وھدے دژمن ءِ توپکانی دیم دارگ لوٹیت، گڑان سامراجی تیر شائر ءُ دہکان ءِ نیام ءَ تپاوت ءَ نہ زانت۔ ھر ھما چیز کہ زانتکار ءَ را چہ استیں اھد  ءِ گوستانکی  زلورتاں گون مخلص بوھگا داریت، ھما گوستانکی  زلورت کہ پارٹی اِشاں گوں دہکان ءُ بزگرانی ہمرائی ءُ ہمسنتی ءَ پیلو کنگ ءِ ھاترا در پہ در اِنت، آ نہ تھنا ھما ازمکار ءِ ساچشتی بودناکی (تخلیقی صلاحیت)  ءَ  کُشیت بلکیں پہ سوشلزم ءَ اے تاریخی سپر یے راہ ءَ ھم داریت۔

مروچی ئیں روچ ءَ چریشی ءَ گیش آشوبی ءُ انسانی زلورت دگہ ھچ نیست کہ ما وتی مردمانی نیام ءَ کواس ءُ بزگر، سیاسی عمل ءِ زانتکار ءُ تھیوری ءِ زانتکارانی(کواس ءُ جنگجو) پرک ءُ درک ءَ ھلاس بکنیں۔اگاں ما ھمے پرک ءِ ھلاس کنگ ءَ بے سوب بوت ایں  گڑاں منی نز ءَ آشوب نہ تھنا  بوتنی نہ  اِنت بلکیں مروچی ئیں  کُرتن  اوں داں دیراں نہ مان اَنت۔